خرماهای هرمزگان

شاهانی (Shahany)

این رقم در مناطق مختلف به نامهای متفاوتی نامیده شده است. در میناب شاونی، در فیروز آباد شونی و در حاجی آباد بندر عباس به نام خورک شانی نامیده شده است خرمای شاهانی یکی از مهمترین و فراوانترین ارقام استان هرمزگان است.

بعضی مناطق به صورت خرمای خشک ا ستفاده می شود. رقمی میان رس و دیر رس و بسیار مطلوب می باشد. این رقم که دومین رقم ایران از نظر سطح زیر کشت است در نقاط مختلف کشور پراکنده است،

این قرم به علت شیرینی زیاد وخوش رنگی خرمای آن، مصرف داخلی فراون دارد. میوه شاهانی کشیده و دارای نوک باریک است رنگ رطب آن قهوه ای رنگ است.خارک این رقم نیز شیرین است و مقداری از محصول شاهانی به صورت خارک به مصرف می رسد.

مضافتی (Mozafati)

خرمای مضافتی را شاید بتوان یکی از خوش طعم ترین و دلچسب ترین انواع خرمای جهان دانست. به ویژه آن که این خرما بیشتر به صورت رطب مورد استفاده قرار می گیرد و کمتر کسی را میتوان یافت که پس از خوردن یک دانه از خرمای مضافتی احساس بسیار مطلوبی به او دست ندهد. این خرما که دارای رنگ مشکی جذابی می باشد رطوبتی بین 15% الی 35% بسته به زمان برداشت از درخت و محل کاشت آن دارد و اندازه دانه های آن معمولا" بین 5/2 الی 5/4 سانتیمتر می باشد

در ایران بعد از استعمران و شاهانی از مهمترین ارقام خرمای اقتصادی کشور است. این رقم در نقاط مختلف کشور کشت شده است.

پراکندگی این رقم علاوه بر استان کرمان ، حاجی آباد، نیز کشت می شود. مضافتی از ارقام بسیار عالی تر ونیمه تر، به رنگ قرمز تیره متمایل به سیاه بوده و دارای کیفیت بسیار خوب می باشد. بازار اصلی مصرف داخلی آن استان تهران است. در سالهای اخیر به صادرات آن توجه خاصی شده است. احداث سردخانه در مناطق تولید این رقم می تواند کمک موثری برای افزایش تولید آن باشد.

زاهدی (Zahidi)

رقم زاهدی نیز مانند رقم دیری از ارقام خشک به شمار می رود. در بعضی از مناطق به عنوان رقم نیمه خشک است.در مناطقی ا زکشور به عنوان قصب از آن نام برده شده است.

در بسیاری از نقاط خرما خیز کشور به خصوص استان هرمزگان نیز در سطح زیاد کشت می گردد.

میوه در مرحله خارک زرد رنگ، در مرحله رطب قهوه ای روشن و در مرحله تمار )خرما( قهوه ای متمایل به قرمز تا زرد کمرنگ می شود. زاهدی یازهدی در زبان عربی به معنای فراوان و ارزان است. در کشور عراق از ارقام عمده و صادراتی به شمار می رود.

شکل میوه، بیضی کشیده و انتهای آن کاملاً باریک و نوک تیز است. از ارقام بسیار مرغوب است و دارای خاصیت انبار داری خوب و حمل ونقل آن بسیار آسان و از ارقام صادراتی است. به دلیل قند زیاد زاهدی که از ارقام صنعتی می باشد برای تهیه الکل، سرکه به کار می رود.

نسبت گوشت میوه زاهدری به هسته معادل 6.35 است. هسته زاهدی، بیضی، رنگ آن قهوه ای، میزان چسبندگی هسته به میوه متوسط و رسیدن خارک در اوائل شهریور، ولی برداشت میوه کاملاً رسیده آن در اواخر شهریور ماه صورت می گیرد. میزان چسبندگی کلاهک به میوه متوسط است. این رقم خرما تقریباً در تمام استان های خرما خیز کم وبیش کاشته می شود. خرمای زاهدی جز خرماهای خشک طبقه بندی می شود و رقمی دیررس بوده و مقدار ریزش آن زیاد است.

آل مهتری (Allmehtari)

از ارقام بسیار مهم استان هرمزگان است واز ارقام فراوان شهرستان میناب نیز به شمار می رود

از ارقام زودرس منطقه بندر عباس است. میوه آن نسبتاً کوچک وکشیده است و قسمت اعظم میوه را هسته اشغال کرده است و همین مسئله ارزش آن را کم کرده است ولی به دلیل زودرسی دارای ارزش اقتصادی است.

خضراوی (Khazravy)

موطن اصلی خضراوی را عراق می دانند و بعد از سعمران دومین رقمی است که درخوزستان سطح زیر کشت را به خود اختصاص داده است. از ارقام نیمه خشک بوده و از نظر صادرات در مرتبه دوم اهمیت بعد از سعمران قرار دارد.

در سایر مناطق خرما خیز استان هرمزگان نیز کاشته می شود. مصرف آن به صورت خارک و رطب نیز متداول است بیشتر در حالت رطب و خرما مصرف می شود

خضراوی از خرما های زودرس و نرم به شمار می اید. میوه تخم مرغی شکل به وزن متوسط 7.94 گرم با بافت نرم و رنگ قهوه ای روشن، ضخامت پوست در آن ضخیم. نسبت گوشت میوه به هسته معادل 12.1 است. هسته بیضی شکل با رنگ قهوه ای کم رنگ، میزان چسبندگی هسته به میوه متوسط است. رسیدن خارک در اواسط مردادماه، ولی برداشت میوه کاملاً رسیده آن در اواسط شهریور صورت می گیرد. میزان چسبندگی کلاهک به میوه متوسط است.

خاصوئی (Khassui)

از مهمترین ارقام هرمزگان است. خرمای خاصوئی رقمی مرغوب است و میوه ای بسیار شیرین دارد. رنگ میوه قرمز واندازه آن کوچک است. به این رقم خرما خاصتی می گویند و از نظر مرغوبیت در شهرستانهای استان از خرماهای درجه یک محسوب می شود. قابلیت نگهداری آن بسیار بالا است

مردا سنگ یا مردارسنگ (Mordar sang)

یکی از ارقام معروف استان هرمزگان می باشد و در بندر عباس، بم، جاسک، جیرفت، ومیناب نیز کاشته می شود. رنگ میوه آن زرد و دارای کیفیت عالی می باشد. خرمای مرداسنگ از نظر اهمیت متوسط است و میوه آن به صورت خرما مصرف می شود.

پیاروم (Piarum )

در جنوب ایران و شمالی ترین نقطه استان هرمزگان، درست در انتهای سلسله جبال زاگرس منطقه ای کوهپایه وجود دارد که شاید بتوان گفت یکی از خوشمزه ترین خرماهای نیمه خشک دنیا را در دامن خود پرورش می دهد. این خرما در گویش محلی پیارم نامیده می شود. نخل های پیارم عمدتا" در دامنه کوهها کاشته شده و توسط جوی های طراحی شده در سطح های مختلف بوسیله اب رودخانه های منطقه آبیاری می گردد. پرورش این نخل ها عمدتا" بصورت ارگانیک بوده و هیچ گونه مواد شیمیایی در مرحله داشت آن استفاده نمی گردد.

پوست نازک این خرما به رنگ قهوه ای تیره و با توجه به اینکه گوشت و پوست آن کاملا" به یکدیگر چسبیده اند ، ظاهری زیبا و مطلوب دارد و فرایند شستشوی آن نیز به صورت کامل صورت می گیرد و با توجه به اینکه عمده قند موجود در آن از نوع فروکتوز می باشد به راحتی و سرعت در متابولیسم بدن استفاده شده و به عنوان قند مجاز مصرفی توسط افراد مبتلا به دیابت بسیار مناسب می باشد و کسانی که یک بار این خرما را مصرف کرده اند به خاطر طعم بسیار خوب و ظاهر مطلوب و سایر یکی از مهمترین و معروفترین ارقام شمال استان هرمزگان است، این رقم، در حاجی آباد، کرمان، و بندر عباس کاشته می شود. درصد رطوبت میوه آن کم است از ارقام نیمه خشک محسوب می گردد. از میوه های دیررس است، کیفیت میوه آن مطلوب است و از نظر صادرات بسیار بازار پسند است

زریک (Zareik)

این رقم در میناب، بندر عباس، قشم، کاشته می شود. در میناب و قشم کیفیت میوه عالی و بندر عباس خوب است. رنگ میوه زرد کهربائی و از خرماهای تر به شمار می رود. محصول این رقم معمولاً به مرحله خرمای کامل نمی رسد، درنتیجه شیره کمتری دارد.

خنیزی (Khnyzy)

خنیزی یکی از ارقام پر طرفدار هرمزگان است. جاهای دیگر مثل خوزستان، هرمزگان، بحرین و برخی کشورهای دیگر حاشیه خلیج فارس هم این رقم است. شیرینی آن بسیار زیاد است، دیمپازش فوق‌العاده است

نغار (Nghar)

برداشت خرمای در هرمزگان از اوایل تیر ماه شروع و تا پایان شهریور نیز ادامه دارد.

اولین خرمای استان که به آن خرمای پیش رس هم می گویند خرمای نغار است که در فصل خود در بازار به میزان فراوان یافت می شود

هلیلی (Halil)

هلیلی”خرمای شیرین پاییزی و از ارقام دیر بازده خرمادر هرمزگان می باشد.

این محصول نسبت به سایر ارقام خرما دوران طولانی تری را بر روی نخل می گذراند.شاید دلیل شیرین بودن وخوشمزه بودن آن هم همین باشد.

محصول خرمای هلیلی درفصل پاییز( مهرماه ) قابل برداشت است.

نوشته شده توسط آرمان بهداد